Zasady ochrony przyrody w lasach gospodarczych...
Analiza dendroflory
34. Dla każdego obrębu należy sporządzić zestawienie wszystkich występujących w nim drzew i krzewów z podziałem na:
a) gatunki rodzimego pochodzenia, centrum swego występowania osiągające w fitocenozach leśnych
b) gatunki rodzimego pochodzenia, ale osiągające centrum swego występowania poza lasem (np. w zaroślach śródpolnych: tarnina, głogi, dzikie róże)
c) gatunki obcego pochodzenia geograficznego obecne w ekosystemach leśnych
d) gatunki obcego pochodzenia geograficznego obecne w uprawie (także np. w osadach ludzkich i w parkach wiejskich w rejonie działania)
35. Pojęcia "rodzimość" i "obcość" o których mowa wyżej, dotyczą warunków lokalnych, to jest gatunek rodzimy w Polsce ale znajdujący się poza naturalną granicą swego zasięgu (np. modrzew europejski na nizinach) musi być traktowany jako obcy.
36. Każdy z tak zestawionych gatunków drzew i krzewów należy scharakteryzować:
a) pod względem częstości występowania w obrębie, w skali:
I - bardzo rzadki (1-2 stanowiska)
II - rzadki (występuje najwyżej w 5% oddziałów)
III - średnio częsty (występuje w 5-25% oddziałów)
IV - dość częsty (występuje w 25-50% oddziałów)
V - częsty (występuje w ponad 50% oddziałów)
b) pod względem tendencji dynamicznych, w skali:
++ - ekspansywny: odnowienia wszędobylskie, nawet w oddaleniu od drzew macierzystych
+ - umiarkowanie ekspansywny: wykazuje dobra zdolność do odnawiania się i
umiarkowane skłonności do rozprzestrzeniania się,
0 - obojętny; obfitość odnowień gwarantuje trwałość populacji ale nie umożliwia spontanicznego rozprzestrzeniania się
- - zmniejszający swą liczebność, odnowienia są ograniczone
-- - ginący, zupełny brak odnowień, skazany na zagładę bez opieki
37. Bazując na charakterystyce, o której mowa w pkt. 36, a uwzględniając dodatkowo znaczenie poszczególnych składników dendroflory dla cennych i rzadkich gatunków zwierząt (np. znaczenie świerka dla niektórych gatunków ptaków, znaczenie wybranych gatunków drzew dla rzadkich owadów kózkowatych), listę drzew i krzewów występujących w obrębie dzieli się na
- grupę gatunków "specjalnej troski", obejmującą leśne gatunki rodzime (a) rzadkie i bardzo rzadkie (I-II), ginące (--). Do grupy tej dodaje się gatunki tworzące wybitne, lokalne ekotypy (np. sosna taborska, świerk istebniański), niezależnie od ich pospolitości i tendencji dynamicznych. Do grupy tej można dodać również te gatunki rodzime, które w ciągu ostatnich 200 lat na terenie nadleśnictwa niewątpliwie występowały, lecz zostały wytępione (można planować ich reintrodukcję z wykorzystaniem materiału z najbliższych geograficznie populacji)
- grupę gatunków "popieranych", które mogą i powinny być wprowadzane na odpowiadających im siedliskach, a do których zalicza się pozostałe gatunki rodzime.
- grupę gatunków "warunkowo popieranych", to jest takich które powinny być wprowadzane na pewnych siedliskach, ale z innych siedlisk eliminowane; zalicza się do nich gatunki obce, ale ważne dla fauny lub w pełni już zadomowione, oraz te rodzime gatunki, które zostały rozprzestrzenione na niewłaściwe siedliska przez człowieka.
- grupę gatunków "tolerowanych", do których zalicza się pozostałe nieekspansywne gatunki obce
- grupę gatunków "niepożądanych", do których zalicza się gatunki obce wykazujące tendencje do rozprzestrzeniania się i opanowywania naturalnych fitocenoz leśnych.
38. We wskazówkach gospodarczych planu urządzania gospodarstwa leśnego we wszystkich wydzieleniach, w których występują gatunki specjalnej troski, zapisuje się:
- zakaz wycinania osobników tych gatunków. Zakaz ten nie dotyczy cięć pielęgnacyjnych i cięć inicjujących odnowienie realizowanych w zwartych skupieniach tych gatunków
- nakaz protegowania tych gatunków przy cięciach pielęgnacyjnych i skutecznego zabezpieczenia ich przed zwierzyną
W planie gospodarki szkółkarskiej przewiduje się produkcje wszystkich gatunków, zaliczanych do grupy "specjalnej troski", "popieranych" i "warunkowo popieranych". Materiał genowy gatunków "specjalnej troski" zabezpiecza się także obowiązkowo w Leśnym Banku Genów. Jeżeli którykolwiek z gatunków tworzy wyodrębniający się ekotyp lokalny, w produkcji szkółkarskiej uwzględnia się ten ekotyp i zapewnia się zachowanie odrębności materiału.
39. We wskazówkach gospodarczych planu urządzania gospodarstwa leśnego we wszystkich wydzieleniach, w których występują gatunki niepożądane, zapisuje się nakaz ich eliminacji w cięciach pielęgnacyjnych.
40. Wszystkie drzewa wyrosłe wcześniej w 1850 r., jeżeli ich wiek jest udokumentowany (np. badaniem dendrochronologicznym) lub uprawdopodobniony (np. rozmiarami) podlegają zabezpieczeniu jako źródło rodzimego materiału genowego. Pochodzące z nich owoce zbiera się i używa w produkcji szkółkarskiej, nawet jeżeli wydajność materiału jest obniżona. Drzewa te nie powinny być wycinane tak długo, jak to możliwe. Zaleca się zabezpieczenie materiału genowego w Leśnym Banku Genów.