Obszar Chronionego Krajobrazu "Korytnica Rzeka"

Jezioro Szerokie. Foto Marek Czasnojć.1. Informacje topograficzne
  • Położenie administracyjne: granice OchK obejmują część obszaru gminy Drawno, powiat choszczeński, województwo zachodniopomorskie. Niewielka część OChK leży też na terenie gminy Dobiegniew, powiat strzelecko-drezdenecki, województwo lubuskie. OChK przylega do granic Drawieńskiego Parku Narodowego, obejmując część jego otuliny. Obecny OChK "Korytnica rzeka" jest jedną z resztek dużego OChK Puszcza Drawska, otulającego od zachodu Drawieński Park Narodowy, zlikwidowanego w 1998 r.
  • Region fizycznogeograficzny: Mezoregion: Równina Drawska (Makroregion: Pojezierze Pomorskie, podprowincja: Pojezierza Południowobałtyckie)
  • Region geobotaniczny: Okręg Wałecko-Drawski, Kraina Pojezierze Pomorskie, Poddział: Pas Równin Przymorskich i Wysoczyzn Pomorskich.
  • Hipsometria: Od ok. 88 m npm. w części północnej, w pobliżu jezior Dominikowskich, do ok. 60 m w pobliżu ujścia Korytnicy do Drawy
  • Dane o obszarze: Powierzchnia 3970 ha, lasy zajmują 87%, wody - 4% a użytki rolne - 9%.
  • Rezerwaty przyrody: brak
  • Inne obiekty chronione: brak. Plany utworzenia zespołu przyrodniczo-krajobrazowego Sołtysi Most, obejmującego najciekawszy odcinek doliny Korytnicy, oraz zespołu "Jeziora Dominikowskie", w skład którego weszłoby także jezioro Szerokie. Plany utworzenia 9 użytków ekologicznych.

    2. Budowa geologiczna: jest to fragment Równiny Drawskiej zbudowany z piasków sandrowych.

    3. Rzeźba
    Dominantą jest dolina Korytnicy wcięta na kilka-kilkanaście metrów w sandrową równinę. W północnej części obszaru zaznacza się płytka misa wytopiskowa wypełniona jeziorem Nowa Korytnica, oraz równoleżnikowa rynna polodowcowa, w której leży jezioro Inster (Środkowe), stanowiące część łańcucha Jezior Dominikowskich. W zachodniej części obszar obejmuje też fragment południkowej Rynny Rogoźnickiej. W sandrowej równinie jest także kilka nie związanych z rynnami zagłębień wytopiskowych.

    4. Gleby
    Prawie wyłącznie gleby rdzawe porośnięte borami, zazwyczaj mają charakter gleb rdzawych bielicowanych. Tylko w okolicy Jaźwin znajduje się płat gleb rdzawych brunatniejących, porośniętych lasami bukowymi.

    Starodrzew nad Korytnicą. Foto P. Pawlaczyk5. Wody powierzchniowe
    Osią hydrograficzną obszaru jest rzeka Korytnica. W północnej części obszaru przepływa ona przez płytkie (5m) lecz rozległe (97 ha) jezioro Nowa Korytnica. Północna część obszaru obejmuje też niewielkie jezioro Inster (Środkowe), należące do łańcucha tzw. Jezior Dominikowskich i do zlewni Słopicy. Kilka maleńkich jeziorek dystroficznych, otoczonych torfowiskami, jest z zagłębieniach wytopiskowych w południowej części obszaru.
    Na północ od Jaźwin w początkach XX wieku odwiercono źródło wody mineralnej. Była ona butelkowana i sprzedawana pod różnymi nazwami, od kilku lat produkcja została zarzucona.

    6. Klimat
    Średnia roczna temperatura 7,9 C, suma opadów ok. 590 mm. Okres wegetacyjny trwa 210 dni, zaleganie pokrywy śnieżnej 40-60 dni. Średnio w roku 17o dni z opadem, 40 dni z opadem śniegu. Wiosna przychodzi ok. 14 dni później niż na zachodnich krańcach Polski, ale ok. 5-7 dni wcześniej niż w centrum Pojezierza Pomorskiego i na Kaszubach; w dolinie nad samą Korytnicą śnieg topnieje, a przylaszczki zakwitają dodatkowe 10-12 dni później niż na równinie. Pogoda jest dodatkowo modyfikowana wpływem olbrzymiego kompleksu leśnego, w centrum którego leży obszar: potrafi być zupełnie inna niż w odległym o 30 km Choszcznie.
    Ze względu na borowy charakter szaty leśnej, w upalne, letnie dni występuje duże zagrożenie pożarowe. Niemal corocznie przynajmniej na kilka dni ogłaszany jest zakaz wstępu do lasu.


    7. Ekosystemy, flora, fauna.
    Powierzchniowo dominują bory sosnowe. Ich struktura jest zniekształcona gospodarką leśną, spotkać można w nich jednak typową borową florę: widłaka spłaszczonego, widłaka goździstego, turzycę piaskową, korzeniówkę pospolitą. We fragmencie starodrzewia gnieździ się bielik. Regularnie spotyka się też puchacza. Niewielkie fragmenty terenu w okolicy Jaźwin porastają lasy bukowe o charakterze kwaśnych buczyn. zwłaszcza w ich mszystych postaciach, na zboczu doliny, obficie rośnie skrzyp zimowy i paprotka pospolita.
    Wytopiskowe zagłębienia terenu są wypełnione torfowiskami mszarnymi. Kilka z nich zachowało się w stanie mało zdegradowanym, gromadząc cenną florę (turzyca bagienna, bagnica torfowa, rosiczka wąsko- i okrągłolistna, wełnianka wąsko- i szerokolistna, bagno, grzybienie północne, modrzewnicę, przygiełkę białą, pływacze. Na torfowiskach często spotyka się żurawie.
    Na łączkach nadrzecznych wykształciły się małe, ale interesujące fitocenozy łączek i młak z turzycą tunikową, turzycą żółtą, kozłkiem dwupiennym, świbką błotną. Sama rzeka jest bogata w liczne gatunki rdestnic, jest ona też biotopem pstrąga i brzany.
    Na ugorach w okolicy Jaźwin odnotowano bardzo rzadkiego w Puszczy Drawskiej węża - gniewosza.

    Nowa Korytnica. Foto Marek Czasnojć8. Krajobraz i kultura
    W XVIII i XIX wieku tren ten był dość intensywnie wykorzystywany gospodarczo. na Korytnicy działały trzy młyny. Nowa Korytnica była dużym ośrodkiem hodowli owczarskiej, w Jaźwinach funkcjonowała nowoczesna papiernia, później powstało także gospodarstwo stawowe. Dziś po tych obiektach (z wyjątkiem stawów w Jaźwinach) pozostały tylko szczątki. Miejsca dawnych osad wyznaczają skupienia bzów i barwinków, a wiosną także kępy przebiśniegów. Na zarośniętych krzewami dawnych cmentarzykach w Nowej Korytnicy i Sówce można jeszcze znaleźć stare, żeliwna krzyże nagrobne.
    Dwa wieki gospodarki leśnej wywarły przemożny wpływ na charakter i strukturę lasów obszaru. Sosnowe bory wchodzące w jego skład stanowią dziś typową mozaikę następujących kolejno od zachodu ku wschodowi: zrębów, upraw, młodników, drągowin i dojrzałych drzewostanów, będącą efektem przyjętych od XVIII wieku zasad tzw. ładu przestrzennego w leśnictwie.

    9. Zadania obiektu
    Ochrona malowniczej doliny rzeki oraz fragmentu lasów Puszczy Drawskiej. Przylegając do granic Drawieńskiego Parku Narodowego OchK wzmacnia funkcje jego otuliny, jest także potencjalnym obszarem odciążającej park narodowy aktywności turystycznej i rekreacyjnej.

    10. Udostępnienie terenu
    Komunikacją publiczną dojechać można w pobliże południowego krańca obszaru, a własnym samochodem także do Nowej Korytnicy na krańcu północnym. Wzdłuż całej doliny Korytnicy biegnie zielony szlak turystyczny. U ujścia Korytnicy do Drawy jest pole biwakowe i Stacja Lubuskiego Klubu Przyrodników "Bogdanka", w której mieści się niewielka ekspozycja o przyrodzie Puszczy Drawskiej oraz schronisko turystyczne. W Nowej Korytnicy jest pole biwakowe.
    Rzeka Korytnica jest bardzo malowniczym, a mało uczęszczanym szlakiem kajakowym (spływ można kontynuować dalej Drawą).
    Bory w okolicy doliny Korytnicy są lubianym miejscem grzybobrań. Obfitują głównie w podgrzybki, choć występują tu także borowiki i rydze.

    Jez. Nowa Korytnica. Foto Jerzy Płotkowiak11. Historia obiektu
    W latach 1984-1998 istniał duży Obszar Chronionego Krajobrazu "Puszcza Drawska", który w 1998 został zlikwidowany. Niektóre jego części uznano za odrębne Obszary, jednym z nich jest opisywany OChK "Korytnica rzeka"

    12. Administracja: brak odrębnej administracji.

    13. Podstawa prawna funkcjonowania obiektu: Rozporządzenie nr 12 Wojewody Gorzowskiego z dnia 24 listopada 1998 (Dziennik Urzędowy Województwa Gorzowskiego nr 20)

    14. Zagrożenia:
    Dawniejsza gospodarka leśna doprowadziła do pewnych szkód w przyrodzie i krajobrazie obszaru, bory były użytkowane zrębami zupełnymi doprowadzanymi do samej rzeki. Obecny model gospodarki realizowany przez Nadleśnictwa Drawno i Glusko nie stwarza takich zagrożeń. W rejonie Jaźwin i Nowej Korytnicy istnieje zagrożenie zabudową letniskową (może ona zniszczyć biotopy gniewosza). Nie posiadający przepławki jaz w Jaźwinach utrudnia migracje ryb wędrownych w górę Korytnicy. Potencjalne zagrożenie stanowi istnienie budynków dawnej rozlewni wód mineralnych w Jaźwinach, gdyby chciano wykorzystać je na cele przemysłowe oraz stawów w Jaźwinach, gdyby chciano wykorzystać je np. do hodowli pstrąga tęczowego.

    Wykorzystano tekst opracowany dla Regionalnego Ośrodka Edukacji Ekologicznej w Krakowie do płyty CD "Ochrona przyrody w Polsce". Paweł Pawlaczyk.

    [Puszcza Drawska, strona główna]
    [Lubuski klub Przyrodników, strona główna]