Jeszcze nie tak dawno bóbr był w naszym kraju rzadkością. Prowadzono liczne akcje jego reintrodukcji, obejmowano ochroną nowo powstające stanowiska. Dziś, dzięki tym działaniom, a także niezwykłej plastyczności gatunku, bobry stały się prawie powszechnie spotykanym, a jednocześnie niezwykle ważnym elementem przyrody Polski. Należy oczekiwać, że ich liczebność i znaczenie będą nadal rosnąć.
O ile działalność człowieka bardzo rzadko jest korzystna dla przyrody, o tyle działalność bobrów może przywracać właściwe stosunki wodne, utrzymywać i zwiększać różnorodność biologiczną, ograniczać erozję, zwiększać tempo samooczyszczania się wód. Szacuje się, bardzo ostrożnie, że w skali Polski, przy obecnej liczebności bobrów, w swoich rozlewiskach retencjonują one co najmniej 20 mln m3 wody, poprawiają uwodnienie co najmniej 200.000 hektarów gruntów produkcyjnych - rolnych i leśnych, czynnie renaturyzują co najmniej 10.000 km zniekształconych przez człowieka cieków. Wielkości te przekraczają efekty wszystkich razem wziętych programów małej retencji i ochrony ekosystemów wodnych prowadzonych przez człowieka.
Jednak ta sama działalność bobrów, która przynosi tyle korzyści, lokalnie powodować może wymierne straty w gospodarce człowieka. Corocznie za straty powodowane przez bobry wypłacane są znaczne odszkodowania, zabijane są zwierzęta, rozkopywane tamy i nory, palone żeremia. Utrwalenie powszechnej obecności bobra w krajobrazie może okazać się rzeczą trudniejszą niż jego reintrodukcja.
Od kilku lat, w ramach projektu prowadzonego przez Klub Przyrodników, a finansowanego przez Program Małych Dotacji Globalnego Funduszu Środowiska oraz Fundację EkoFundusz, testujemy w warunkach Polski wypracowane w innych krajach, szczególnie w Ameryce Północnej, i wdrażamy różne sposoby łagodzenia konfliktów i zmniejszania szkód powodowanych przez bobry w gospodarce człowieka. Jednocześnie doświadczenia nasze staramy się jak najszerzej upowszechniać.
W 30 obiektach zlokalizowanych w województwach lubuskim, wielkopolskim, pomorskim, warmińsko-mazurskim, podlaskim i podkarpackim, zainstalowaliśmy urządzenia zabezpieczające przed szkodami od bobrów lub ograniczające ich zasięg. W 24 miejscach wykonaliśmy różnego typu grodzenia - cennych drzew, upraw, przepustów pod drogami i nasypami, a także urządzenia stabilizujące wodę w rozlewiskach i zapobiegające podtapianiu sąsiadującychy gruntów. Ponadto na 6 stanowiskach rozłożyliśmy siatki w celu zabezpieczenia wałów i grobli przed rozkopywaniem przez bobry (łącznie 2650m2). Wykonane urządzenia przekazalismy w użytkowanie właścicielom lub zarządcom terenu.
Upowszechniając testowane rozwiązania przeszkoliliśmy grupę ponad 60 osób oraz wydaliśmy oparty na doświadczeniach zdobytych w projekcie poradnik "Jak minimalizować konflikty pomiędzy bobrami a człowiekiem". Poradnik można zamówić ze strony internetowej www.kp.org.pl, lub pisząc na adres Klubu Przyrodników (ul. 1 Maja 22, 66-200 Świebodzin). Elementem projektu jest także płyta prezentująca przykładowe rozwiązania sytuacji konfliktowych oraz pomocna w projektowaniu "przeciwbobrowych" zabezpieczeń. Program ograniczania konfliktów między człowiekiem a bobrami będziemy rozwijać i kontynuować w następnych latach. Wszystkich zainteresowanych zapraszamy do współpracy!
