Klub Przyrodników

Ostoja Krajnik znajduje się na obszarze siedliskowym sieci Natura 2000 Dolna Odra o powierzchni prawie 30 000 hektarów został powołany w celu ochrony blisko 90 kilometrowego, naturalizującego się od kilku dziesięcioleci odcinka doliny Odry między Kostrzynem a Szczecinem, wraz z jej strefą krawędziową. Obejmuje rozległe tereny zalewowe ze starorzeczami, płatami łęgów, szuwarów, torfowisk niskich, łąk wilgotnych, zmiennowilgotnych i świeżych, wydm i wielu innych cennych siedlisk. Specyficzny, ciepły jak na tę szerokość geograficzną klimat doliny Odry, niewielka ilość opadów i dużo dni słonecznych w roku warunkuje utrzymanie się w strefie krawędziowej doliny licznych płatów roślinności sucho- i ciepłolubnej. Kserotermiczna roślinność azonalna, przez stulecia utrzymywała się na stromych, nasłonecznionych urwiskach skarp naturalnie meandrującej rzeki, jaką była Odra. Skarpy i osuwiska ciągnące się wzdłuż doliny rzecznej stanowiły naturalne korytarze ekologiczne, którymi gatunki ciepłolubne mogły wędrować i wymieniać geny między populacjami. Po regulacji rzeki siedliska takie stopniowo zanikały, ulegając naturalnej sukcesji prowadzącej do powstania zbiorowisk zaroślowych i leśnych. Równocześnie głód ziemi, który doskwierał mało wydajnemu rolnictwu europejskiemu przełomu wieków prowadził do zagospodarowywania i uproduktywnienia każdego dostępnego skrawka ziemi. Na gruntach płaskich wysoczyzn morenowych, a nawet osuszonych polderów odrzańskich zaorywano każdy dostępny fragment terenu, natomiast trudno dostępne zbocza skarp zostały wykorzystane pastwiskowo. Z powodu stromych zboczy skarp pasano tu zwykle owce, rzadziej kozy. Ekstensywny wypas skarp nadodrzańskich zatrzymywał sukcesję ekologiczną umożliwiając utrzymanie się na zboczach zbiorowisk kserotermicznych. 
 

Regulacja rzeki i oddalenie jej koryta od podnóża skarp udostępniło gospodarce bogate i łatwo dostępne złoża piasków, żwirów i glin, których kopalnie masowo powstawały na odrzańskich zboczach. Do dzisiejszych czasów pozostało wiele wyrobisk, które z racji skrajnie suchych warunków, stromych ścian i dobrego nasłonecznienia stały się znakomitym siedliskiem zastępczym dla roślinności kserotermicznej nad Odrą. 
 

Paradoksalnie więc, to człowiek z jednej strony zatrzymał naturalną dynamikę kształtowania się krajobrazu doliny rzecznej i jej skarp, z drugiej strony przyczynił się do powstania siedlisk zastępczych, zasiedlanych przez populacje roślin ciepłolubnych. 
W czasach powojennych tereny nadodrzańskie wyludniły się, wypas praktycznie zanikł a murawy kserotermiczne zaczęły stopniowo zarastać. Znaczną część, często bardzo cennych płatów muraw kserotermicznych zalesiono. Spośród pozostałości roślinności kserotermicznej doliny dolnej Odry niewielka część doczekała się ochrony. Najcenniejsze zbiorowiska ciepłolubne regionu chroni rezerwat "Bielinek", dość dobrze zachowany dzięki regularnemu karczowaniu płat roślinności stepowej chroniony jest także w obrębie niewielkiego rezerwatu "Wzgórze Widokowe nad Międzyodrzem". 

Sama ostoja to zespół trzech muraw w okolicy miejscowości Krajnik Dolny. Najcenniejsza z nich "Żwirownia Krajnik" to mozaika stepu kwietnego, stepu ostnicowego oraz zbiorowisk przejściowych. Murawy są tu wyjątkowo niskie, bogate w gatunki dwuliścienne, takie jak chroniony wężymord stepowy, driakiew wonna, lucerna sierpowata, pajęcznica gałęzista czy szałwia łąkowa, nadające im wyjątkowo "kwiecisty" charakter. Pozostałe dwie murawy, stanowiące zachodnią i wschodnią skarpę naturalnego wąwozu erozyjnego, są już nieco uboższe gatunkowo w związku z daleko posuniętą sukcesją ekologiczną w ich obrębie. W ich runi większy udział mają gatunki ciepłolubnego okrajka, jak lebiodka zwyczajna czy przytulia właściwa. Ewentualny wypas powinien zatrzymać, a nawet cofnąć procesy sukcesji i utrzymać bioróżnorodność muraw. 
 

Murawy pod Kurowem są jednym z cenniejszych stanowisk roślinności termofilnej w dolinie dolnej Odry. Mimo małej powierzchni skupiają wiele rzadkich gatunków. Podobnie jak pozostałe podobszary w obszarze Dolna Odra, Krajnik stanowi refugium roślinności termofilnej, otoczone intensywnie zagospodarowanym krajobrazem pól uprawnych i zabudowy. Przez to ma ogromną wartość jako element podnoszący bioróżnorodność regionu.