PROJEKTOWANE I PROPONOWANE REZERWATY

Województwo Istniejące - GUS 2021 Propozycje  - 2023.03.05
Liczba rez Pow. rez. (ha) % pow. Pow. parków narod. (ha) % parki i rez. Liczba rezerwatów Pow. (ha) % pow. osiągany % (parki + rez. + propon. rez.)
Dolnosląskie 67 10 677,26  0,54% 12 304,82 1,15% 157 16 916,78  0,85% 2,00%
Kujawsko-pomorskie 92 9 603,60  0,53%   0,53% 25                   1435,17  0,08% 0,61%
Lubelskie 86 11 862,90  0,47% 18 242,73 1,20% 115 9 935,90  0,40% 1,59%
Lubuskie 67 4 063,89  0,29% 13 667,67 1,27% 101 11 734,85  0,84% 2,11%
Łódzkie 87 7 088,60  0,39% 68,25 0,39% 31 2 394,63  0,13% 0,52%
Małopolskie 85 3 426,19  0,23% 38 047,43 2,73% 45 3 157,29  0,21% 2,94%
Mazowieckie 188 19 538,60  0,55% 38 476,08 1,63% 122 20 796,41  0,58% 2,22%
Opolskie 37 968,75  0,10%   0,10% 58 3 165,88  0,34% 0,44%
Podkarpackie 96 11 103,83  0,62% 46 730,91 3,24% 43 14 585,47  0,82% 4,06%
Podlaskie 93 23 702,81  1,17% 92 180,05 5,74% 55 6 209,89  0,31% 6,05%
Pomorskie 135 9 227,82  0,50% 26 224,47 1,94% 148 11 245,61  0,61% 2,55%
Śląskie 65 4 430,20  0,36%   0,36% 49 4 519,97  0,37% 0,73%
Świętokrzyskie 72 3 794,09  0,32% 7 626,45 0,98% 52 2 591,81  0,22% 1,20%
Warmińsko-Mazurskie 109 33 326,25  1,38%   1,38% 65 9 503,71  0,39% 1,77%
Wielkopolskie 98 4 117,36  0,14% 7 975,00 0,41% 51 7 156,78  0,24% 0,65%
Zachpomorskie 125 13 261,78  0,58% 13 594,81 1,17% 225 18 236,04  0,80% 1,97%
MORZE pomorskie           5 13 220,15     
RAZEM LĄD 1502 170 193,93  0,54%   315 138,67 1,55% 1347 143 586,18  0,46% 2,01%
RAZEM           1352 156 806,33     

"Celem publikacji jest prezentacja wartości przyrodniczych kilkudziesięciu obiektów, które w wyniku badań naukowych, opracowań studialnych, m.in. do planów ochrony parków krajobrazowych i planów zadań ochronnych obszarów Natura 2000 oraz waloryzacji sozologicznej zostały wyróżnione jako centra różnorodności biologicznej i refugia zagrożonych wyginięciem gatunków roślin, zwierząt lub grzybów – zasługujące w pełni na ochronę w formie rezerwatu przyrody. Zdaniem zespołu autorskiego monografii ta forma konserwatorskiej ochrony przyrody powinna zagwarantować zachowanie dla przyszłości przedstawionych w książce obiektów – reliktów przyrody dzikiej województwa łódzkiego. Niezbędne będzie podjęcie wspólnych działań RDOŚ i Regionalnego Konserwatora Przyrody w Łodzi, przedstawicieli zainteresowanych nadleśnictw i RDLP w Łodzi, ZPKWŁ oraz przyrodników, badaczy i autorów projektów i propozycji.

Celem, a nawet imperatywem jest przeprowadzenie wizji lokalnych, uzgodnienie przebiegu granic, doprecyzowanie przedmiotów ochrony, i w efekcie – utworzenie rezerwatów przyrody. Priorytetowym zadaniem w zakresie ochrony środowiska przyrodniczego województwa łódzkiego jest uzupełnienie sieci obiektów chronionych, zwłaszcza o proponowane rezerwaty przyrody i obszary Natura 2000. Do najpilniejszych zadań należy:

Uzasadnione naukowo wnioski dotyczące potrzeby powiększenia dwóch pierwszych rezerwatów zostały złożone w RDOŚ i RDLP w Łodzi. Były też zreferowane na posiedzeniu RROP w Łodzi. (...)

  1. utworzenie rezerwatów:
    • źródliskowych: Źródliska Borowiny k. Bełchatowa (najcenniejszy pod względem florystycznym obszar źródliskowy w województwie), Źródła Ciosenki k. Zgierza (najbardziej wydajne źródło w województwie), Dolina Ceteńki k. Inowłodza, Struga Młynki k. Ręczna;
    • torfowiskowych: Dobroń k. Pabianic, Torfowisko Żabieniec i Torfowisko Wypalanki;
    • chroniących resztki naturalnych lasów z zagrożoną wyginięciem florą właściwą dla dawnych lasów środkowopolskich: Bory nad Pilicą, Kluki im. Henryka Baksalerskiego i inne;
    • ornitologicznych: Dolina Neru k. Dąbia i Stawy Stępowskie.
  2. powiększenie kilku istniejących rezerwatów, np. Strugi Dobieszkowskiej, Lasu Jabłoniowego, Dębowca i Sługocic. Uzasadnione naukowo wnioski dotyczące potrzeby powiększenia dwóch pierwszych rezerwatów zostały złożone w RDOŚ i RDLP w Łodzi. Były też zreferowane na posiedzeniu RROP w Łodzi.

Zdecydowana większość spośród niżej scharakteryzowanych – projektowanych bądź proponowanych rezerwatów przyrody w województwie łódzkim była uwzględniona w dwóch opracowaniach w latach 2002 i 2007. Pierwszym jest raport pt. Docelowa sieć krajowego systemu obszarów chronionych (KSOCh) z uwzględnieniem łączących je korytarzy ekologicznych (Tworek i in. 2002). W 2007 roku Zarząd Województwa Łódzkiego przyjął Program ochrony środowiska Województwa Łódzkiego na lata 2008-2011. W dokumencie tym zaproponowano utworzenie 26 nowych rezerwatów przyrody. Spośród wszystkich wymienionych w obydwu dokumentach propozycji udało się utworzyć zaledwie jeden rezerwat – Gać Spalską. Walory przyrodnicze niektórych obiektów zostały pomniejszone, a nawet utracone, przede wszystkim w związku ze zmianą form użytkowania terenu albo realizacją gospodarki leśnej lub rolnej, co jest bezpośrednio związane z brakiem prawnej ochrony. Niektóre obiekty jeszcze czekają na uzupełnienie badań i być może odkrycie nieznanych dotychczas wartości biocenotycznych, florystycznych, faunistycznych i habitatowych. Pozostała jednak grupa projektowanych i proponowanych rezerwatów, które prezentują nadal wysokie walory naturalne właściwe reliktom dzikiej przyrody. Zasługują one na pilną ochronę konserwatorską. Dlatego znalazły się w niniejszym opracowaniu jako aktualne, naukowo uzasadnione propozycje.

W książce przedstawiono charakterystykę czterech projektowanych i 27 proponowanych (postulowanych) rezerwatów w Łódzkiem. Są to obiekty o wyróżniających się walorach przyrodniczo-leśnych i naukowo-dydaktycznych, w których zachowały się siedliska przyrodnicze będące przedmiotem zainteresowania Unii Europejskiej. Charakterystykę uzupełniają mapy ilustrujące lokalizację tych obiektów i fotografie prezentujące ich walory. Czytelnik dowie się, jakie szczególne wartości posiada każdy obiekt i czym się wyróżnia spośród wszystkich już istniejących i proponowanych rezerwatów przyrody.

Nadrzędnym celem tworzenia rezerwatów przyrody jest zwiększenie możliwości utrzymania i przekazania następnym pokoleniom ostatnich fragmentów naturalnej przyrody żywej i nieożywionej. W wyniku prowadzonej waloryzacji sozologicznej regionu łódzkiego uzupełniana jest sieć obiektów proponowanych do konserwatorskiej ochrony. Szczegółowe rozpoznanie w terenie i badania naukowe umożliwiają kwalifikację pozytywnie zwaloryzowanych obiektów, określając ich miejsce pośród istniejących już rezerwatów przyrody w województwie, przyczyniając się do racjonalnego rozwoju sieci obszarów chronionych. Dla przyszłego rezerwatu określa się cel objęcia ochroną, główny przedmiot ochrony, położenie w terenie, przebieg granic, zadania oraz proponowane sposoby, warunki i reżimy ochrony."

[fragment rozdziału "Przyszłość"]



Mapę można także przeglądać w serwisie UMap na pełnym ekranie (strona otworzy się w nowym oknie).

 

 

Więcej informacji o każdym z rezerwatów znaleźć można w książce "Rezerwaty przyrody w woj. łódzkim" dostępnej w naszym Sklepie oraz w plikach *shp (PLIK ZIP)

    

Koncepcja rozwoju sieci rezerwatów przyrody w województwie opracowana w ramach przedsięwzięcia Klubu Przyrodników „Rezerwaty przyrody – czas na come back” została podsumowana w 2020 r. publikacją Michała Sierakowskiego, Arkadiusza Nowaka i Pawła Żyły „Rezerwaty przyrody w województwie opolskim –przeszłość, teraźniejszość, przyszłość”. Łącznie do ochrony rezerwatowej zaproponowano w niej 42 obszary, w tym sześć propozycji powiększeń istniejących rezerwatów. Powierzchnia łączna wszystkich nowo proponowanych obiektów wynosiła 1818,28 ha, a powiększenia istniejących obiektów – 431,92 ha. Dawało to łącznie 2250,2 ha. Łączna powierzchnia sieci rezerwatów, przy założeniu utworzenia wszystkich proponowanych, wyniosłaby 3071,17 ha, ze średnią powierzchnią o wartości 37,45 ha. Stanowiłoby to 0,33% powierzchni województwa opolskiego. Proponowane obiekty uzupełniały istniejącą sieć form ochrony przyrody w województwie oraz wzmacniały ochronę i funkcjonalność korytarzy ekologicznych. Uzupełniały też wykazane wyraźne braki ochrony rezerwatowej w regionie, np. ochronę słabo wcześniej reprezentowanych krajobrazów fluwioglacjalnych i eolicznych, oraz w ogóle nie reprezentowanych: pagórkowatego krajobrazu peryglacjalnego oraz krajobrazu pogórzy na wyżynach krzemianowych i glinokrzemianowych.

W 2021 r. na zlecenie RDOŚ w Opolu Krzysztof Badora, Grzegorz Hebda, Arkadiusz Nowak, Michał Sierakowski i Radosław Wróbel opracowali ekspertyzę kierunków rozwoju sieci rezerwatów przyrody, która potwierdziła i rozwinęła koncepcję Klubu Przyrodników. Dokonano oceny, waloryzacji i prioryteyzacji wszystkich zgłaszanych propozycji utworzenia rezerwatów. W finalnej koncepcji ujęto 53 propozycje nowych rezerwatów i 4 propozycje powiększeń, o łącznej powierzchni 3186,88 ha. Łączna powierzchnia sieci rezerwatów, przy założeniu utworzenia wszystkich proponowanych, wyniosłaby 4134,63 ha. Stanowiłoby to 0,44% powierzchni województwa opolskiego. Koncepcja ta jest prezentowana na poniższej mapie.

RDOŚ w Opolu 27 sierpnia 2022 r. utworzył rezerwat Dębniak, a 4 stycznia 2023 r. utworzył rezerwat Gogolińskie Gniewosze (28,18 ha) i rezerwat Żaba (23,87 ha).



Mapę można także przeglądać w serwisie UMap na pełnym ekranie (strona otworzy się w nowym oknie).

 

Propozycja dla tego województwa ma charakter roboczy.  Przedstawia ona aktualny stan wciąż trwających prac nad zgromadzeniem informacji o obiektach zasługujących na ochronę rezerwatową. Punktem wyjścia były propozycje z wykonanych w całym województwie inwentaryzacji przyrodniczych gmin (Biuro Konserwacji Przyrody) opublikowane swego czasu na nieistniejącym już wojewódzkim portalu internetowym. Są one stopniowo weryfikowane, uzupełniane o nowe zgłoszenia i uszczegóławiane. Osoby mające dane terenowe o proponowanych obiektach lub o innych obiektach zasługujących na ochronę proszone są o kontakt z koordynatorem (dane kontaktowe: Paweł Pawlaczyk pawel.pawlaczyk[at]kp.org.pl).

Zamieszczona tu wersja danych jest aktualna na 1.03.2024 r.

Od 2016 r. (tj. od czasu rozpoczęcia naszych prac nad koncepcją) w tym województwie powstały rezerwaty: Wiązy Reskie (2016), Bagno Iglickie (2016), Klif w Dziwnówku (2017), Klif w Łukęcinie (2017), Łąki Bobolickie (2017), Wydmy między Dźwirzynem a Grzybowem (2017), Wapienny Las (2018), Mechowisko Manowo (2018), Cisy Sosnowickie im. Tomasza Szeszyckiego (2022), Źródliska Biegały (2022); Kamienieckie Wąwozy im prof. Janiny Jasnowskiej  (2023 r.), Wysoka Skarpa Rzeki Tywy (2023 r.); powiększono rezerwat Łazy (2021).

 


 


Mapę można także przeglądać w serwisie UMap na pełnym ekranie (strona otworzy się w nowym oknie).

 

 

Więcej informacji o każdym z rezerwatów będzie można znaleźć w opracowywanej książce "Rezerwaty przyrody w woj. zachodniopomorskim", która będzie dostępna w naszym Sklepie oraz w plikach *shp (PLIK ZIP)