Klub Przyrodników

Status. Poczwarówka karliczka jest w Polsce gatunkiem pospolitym.

Zasięg. Gatunek holarktyczny, występuje w całej Europie, prócz północnych i południowych krawędzi kontynentu. Poza Europą mięczak został stwierdzony w Ameryce Północnej i w Azji.

Morfologia muszli. Muszla mięczaka jest prawoskrętna, ilość skrętów ok. 5; jej wysokość u dorosłego osobnika waha się od 1,4 do 2,1mm, szerokość zaś może wynosić od 0,95 do 1,2mm. W otworze znajduje się 4-7 białych zębów (Wiktor 2004). Barwa muszli zmienna, zwykle dosyć ciemna: rogowo-brunatna. Na ostatnim skręcie prześwitują zęby palatalne (które widać na czarno-białej fotografii zamieszczonej powyżej).
Poczwarówka karliczka jest mylona z Vertigo geyeri, co wynika prawdopodobnie z:

• obecności 3-4 ząbków w otworze (rzecz jasna poczwarówka karliczka może mieć ich więcej, niemniej jednak bywa, że wyraźnie widoczne są tylko cztery ząbki: kolumellarny, parietalny i 2 palatalne- jak u poczwarówki Geyera)
• ciemnej barwy skorupki (która u poczwarówki Geyera jest czerwono-brązowa).

Siedlisko i biologia. Ślimak występujący zarówno na nizinach jak i w górach, zamieszkuje habitaty otwarte o różnej wilgotności (Pokryszko 2003). Uchodzi za gatunek mezofilny, preferujący podłoże gliniaste, rzadziej występuje na podłożu piaszczystym. Czasami odnajdowany jest w strefie przejściowej między lasem a siedliskiem otwartym. Nie jest uznawany za gatunek ekstremalnie kalcyfilny, niemniej jednak V. pygmaea osiąga większe zagęszczenie na siedliskach bogatych w wapno (Proschwitz 2003).
Poczwarówka karliczka odnajdowana jest też na siedliskach suchych: w Polsce została odnaleziona na murawach kserotermicznych w Owczarach (Ziemia Lubuska), gdzie przebywała wśród korzeni roślin (Książkiewicz 2007).
Mięczak pojawia się też na siedliskach zmienionych przez człowieka: w ogrodach, na miedzach, pastwiskach i nasypach kolejowych. Żyje wśród martwych części roślin, pod kamieniami lub na najniższych partiach źdźbeł traw (Pokryszko 1999).

Literatura:

1. Książkiewicz Z. 2007. Rzadkie gatunki ślimaków kompleksu muraw kserotermicznych w okolicach Owczar (Polska Zachodnia). Wyniki wstępnych badań. Przegląd Przyrodniczy XVIII, 3-4 (2007): 91-100.
2. Pokryszko BM. 1999. The Vertiginidae of Poland (Gastropoda: Pulmonata: Vertiginidae)- a systematic monograph. Annales Zoologici, Warsaw, 43: 133-257.
3. Pokryszko B.M. 2003. Vertigo in Continental Europe- autecology, threats and conservation status (Gastropoda, Pulmonata: Vertiginidae). Heldia 5, pp. 13-25.
4. Proschwitz T., 2003, A review of the distribution, habitat selection and conservation status of the species of the genus Vertigo in Scandinavia (Denmark, Norway and Sweden) (Gastropoda: Pulmonata: Vertiginidae). Heldia 5, pp:27-50.
5. Wiktor A. 2004. Ślimaki lądowe Polski. Wydawnictwo Mantis, Olsztyn, p.302.